Çocuklarda Dikkat Eksikliği Aşırı Hareketlilik Bozukluğunun Belirtileri

 

Hiperaktivite ön plandaysa,

• Yerinde duramaz,
• Oturması gerektiği halde oturamaz,
• Yerli yersiz koşup tırmanır,
• Aşırı konuşur,
• Sessiz sakin oyun oynamakta güçlük çeker,
• Her zaman bir şeylerle uğraşır,
• Cevapları ağzından kaçırır,
• Sırasını beklemekte zorlanır,
• Olaylara yada konuşmalara müdahale yarıda keser.

Dikkat Eksikliği ön plandaysa,

• Yönergeleri başından sonuna kadar takip edemez,
• Dikkatini yaptığı işe veya oyuna vermekte zorlanır,
• Evde veya okulda yapacağı işler ve aktiviteler için gereken malzemeleri kaybeder,
• Dinlemez,
• Detayları gözden kaçırır,
• Düzensiz görünür,
• Uzun süre zihinsel çaba gerektiren işleri yapmakta zorlanır,
• Unutkandır,
• İlgisi kolayca başka yönlere kayar.

 

 

Hiperaktiviteye Neler Sebep Olur?

Hiperaktivitenin sebepleri tam olarak anlaşılamamıştır.

Bazı araştırmalar aşağıdaki sebep üzerinde durmaktadır:

• Hiperaktif çocukların beyinlerinde mesaj alışı verişin gerçekleştiren kimyasal maddelerde bir sorun vardır.
• Anne-babadan birinde veya her ikisinde de hiperaktivite varsa, bunların çocuklarında da hiperkativite belirtilerine rastlanabilir.
• Hiperaktivite çocukluk çağı hastalıklarından sonra görülebilir.
• Gelişimsel sorunlar hiperaktivite ile bağlantılı olabilir.
• Beyin dokusundaki doğumsal ya da sonradan olma zedelenmeler hiperaktiviteye sebep olabilir.

 

Hiperaktivitenin Tanısı:

Bir çok çocuk zaman zaman “hiperaktif” tanımına uygun davranışlar sergileyebilir; fakat “hakiki” hiperaktiflik 12 yaşın altındaki 20 çocuktan yaklaşık bir tanesinde görülür. Yinede çocuğunuzun hiperaktif olduğunu düşünüyorsanız bunu düşünmenize yol açan debepleri doktorunuzla konuşun. Hiperaktivitenin ilk işaretlerine çok ergen yaşlarda rastlanabilirse de tanı genelde çocuk okula başladıktan sonra konur. Bunun sebebi okul ortamının hiperaktif çocuklar için gerçek bir rahatsızlık kaynağı olması ve bu sorunun belirtilerinin sınıf ortamında daha fazla göze batmasıdır.

Hiperaktivite tanısı için özel bir test yoktur. Tanıya yönelik değerlendirmelr doktorun fiziksel problemleri ayırdetmek için ayrıntılı bir sağlık öyküsü almasıyla başlar. Doktorunuz size ayrıca ev ve okuldaki davranışlarıyla ilgili öğretmeninden yazılı formlarla bilgi isteyecektir. Doktorunuz ayrıca benzer belirtilere yol açabilecek başka sorunların olup olmadığını anlamak için çocuğunuzu muayene edebilir. Örneğin, bazı çocuklarda hiperaktivite ile beraber öğrenme güçlüğü veya davranış bozukluğu gibi bir başka sorunda bulunabilir.Bu gibi durumlarda doktorunuz her iki rahatsızlığın da tedavisini amaçlayacak  ve buna göre tavsiyelerde bulunacaktır.

Hiperkativite tanısı koymak zordur ve zaman alabilir.Sorunların kaynağı bulununcaya dek sabırlı olun ve çocuğunuza duygusal açıdan destek olun.

 

Hiperaktif Çocuğa Evde Yaklaşım:

Çoğu anne-baba çocuklarına hiperaktivite tanısı konulduğunda hayrete düşer,çünkü bu çocukların evde aileleri tarafından gözlemlenen herhangi bir sorunu yoktur. Gerçektende bu çocuklar evde hiçbir dikkat bozukluğu bulgusu göstermeden saatlerce televizyon seyredebilir veya video oyunları oynayabilirler. O halde böyle bir çocukta nasıl hiperkativite olabilir?

Cevap basittir.Video oyunları ve televizyon çocukların dikkatlerini  odaklamalarına yardım edecek şekilde uyarı gönderir, yani bu çocuklar televizyon seyrederken veya video oyunu oynarken pasif konumdadırlar ve dikkatlerini dışarıdan gelen uyarılar sayesinde toparlayabilirler. Başka bir deyişle bu tür işler sırasında dikkat süresi hiperakivite tanısı koymada önemli bir ölçüt değildir. Hiperaktif bir çocuk hem anne-baba, hem de ailenin diğer bireyleri için büyük bir sıkıntı kaynağı olabilir.Tedavi edilmeyen hiperaktif bir çocuk aile için rahatsızlık kaynağı olmaya devam edecektir. Burada çocuğunuza davranışlarını kontrol etmesinde yardımcı olabilmeniz için yapabileceklerinizden kısaca söz edeceğiz.

• Çocuğunuz için günlük bir program yapın.

Çocuğunuzun uyandığı, yemek yediği,yıkandığı, okula gitmek için evden çıktığı ve yattığı saatlerin her gün belirli ve aynı olmasını sağlayın.Çocuğunuzu kalabalık alışveriş merkezleri gibi çok fazla uyarının bulunduğu ortamlardan mümkün olduğunca uzak tutmaya çalışın.

Hiperaktif çocuklar büyüklerinin dikkatini ancak yanlış bir şey yaptıklarında çekerler.Çocuğunuzu güzel sözlerle, kucaklayarak ödüllendirmeniz, olumlu davranışları için küçük armağanlar vermeniz çok önemlidir.Anne-baba, aile bireyleri ve arkadaşlardan gelen bu tür olumlu destek  ve sevgi çocuğunuzun kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır. Büyükler hiperaktif çocukların davranışlarına çok zaman sinirlenir ve fiziksel cezalara dahi başvurabilirler. Dayaktan kaçınılmalıdır. Bunların yerine daha etkili disiplin teknikleri uygulayabilirsiniz. Örneğin çocuğunuzun hiperaktif davranışları sizi fazlaca rahatsız ederse, ona o ana için sırtınızı dönerek davranışına karşı kayıtsız kalın.Çocuğunuzun çok fazla heyecanlı veya hareketli olduğu anlarda başka bir aktiviteyle dikkatini dağıtmaya çalışın.Çoğunuzun çevresine yönelik tekmeleme,ısırma vs. gibi davranışlarına müdahale ederek engel olmanız gerekebilir.Onu sakinleşene kadar bir süre yalnız başına bırakmanız fikri cezalandırmadan çok daha iyi ve etkili bir yöntemdir. Davranışlarını çocuğunuzla sakin olduğu anlarda tartışın ve onun bu davranışlarının sonuçlarını anlamasını sağlayın.

 

Hiperaktif Çocuk ve Okul:

Sınıf yapısı ve kuralları hiperaktif bir çocuk için oldukça zorlayıcı olabilir. Çocuğunuzun öğretmeniyle işbirliği yapın. Öğretmen çocuğunuzun içinde bulunduğu zor durumu anladığında çocuğunuzun başarılı olması için daha fazla yardımcı olacaktır. Hiperaktif çocuklarla yeterince ilgilenilebilmesi için küçük gruplar daha elverişlidir. Hiperaktif çocukların kalabalık gruplar içinde dikkatlerini toplamaları oldukça zordur ve böyle gruplarda ilgileri kolayca dağılmaktadır. Bu çocukların bir diğer özelliği de çabucak sıkılmaları ve verilen ödevleri tamamlamak için sürekli motivasyona ihtiyaç duymalarıdır. Bu nedenle özel öğretmenler her zaman daha iyi sonuç veriri. Hiperaktif çocukların pek çoğuna özel bir hocayla yarım veya bir saatte okulda bütün bir gün içinde verilebilecek olandan daha fazlası verilebilmektedir.

Hiperaktif çocuklar da okulda en az diğer arkadaşları kadar başarılı olabilirler. Bir çocuğun hiperaktif olması asla onun yeterince akıllı olmadığı anlamına gelmez. Bu çocuklar düzensiz ve dikkatsiz olabilirler, fakat bu onların öğrenme yeteneklerinin olmayışından değil, hiperaktiviteden kaynaklanmaktadır.Gözönünde tutulması gereken bir nokta, hiperaktif çocukların önemli bir bölümünün öğrenme güçlükleri (okuma,aritmetik gibi) çektikleridir.Öğrenme güçlüğüne yönelik değerlendirme ve tedavilerin ayrıca planlanması ve bu konuda uzmanlaşmış eğitim uzmanlarıyla işbirliği yapılması gerekli olacaktır.